مسایل تصمیم گیری چند معیاره انتخاب محل دامپ باطله

دانلود فایل

مسایل تصمیم گیری چند معیاره برای

انتخاب محل دامپ باطله معدن

بصورت فایل ورد

54 صفحه

قسمتی متن:

2-1- مقدمه:

مسایل تصمیم­گیری چندمعیاره مسایل چند هدفه چند شاخصه تقسیم می­شوند مسایل تصمیم­گیری چند شاخصه، هر گزینه چند شاخص ارزیابی می­شود انتخاب گزینه طریق تعیین سطح مورد نظر معیارها طریق مقایسه­های زوجی معیارها گزینه­ها صورت می­گیرد. این روش­ها، شاخص­های کیفی اعداد کمی تبدیل می­شود مقایسه شاخص­ها یکدیگر، اهمیت ارجحیت هر یک تعیین گزینه بهتر انتخاب می­شود. این فصل انواع روش­های تصمیم­گیری چند معیاره معرفی می­شود چون مساله پیش رو تصمیم­گیری چند شاخصه سر کار داریم، توضیحی کلی مورد ان­ها داده می­شود. سپس ادامه فصل روش­های فازی اشنا می­شویم، چون تصمیم­گیری چند معیاره کلاسیک سعی می­شود تاثیر عوامل مختلف تصمیم­گیری استفاده مفاهیم ریاضی محاسبه شود. طرف دیگر همیشه دنیای واقعی عدم قطعیت وجود داشته شرایط نامطمئن، همواره مراحل مختلف مطالعه بررسی یک مساله وجود دارد. بنابراین بسیاری موارد، تمام قسمتی داده­های یک مساله تصمیم­گیری چند معیاره، فازی هستند.

  2-2- روش تصمیم­گیری چند معیاره‌(MCDM)

علم تصمیم­گیری  یکی از زمینه­هایی است که به سرعت در حال رشد است. یکی شاخه­های مهم علم تصمیم­گیری، تصمیم­گیری چند معیاره است. تصمیم‏گیری چند معیاره مسایل تصمیم‏گیری اطلاق می‏شود چندین معیار معمولا معیار‏های ناسازگار هم، مواجه هستیم یا عبارت دیگر تصمیم گیری چند معیاره، انتخاب گزینه برتر با در نظر داشتن چندین معیار می باشد. این معیارها می­توانند کمی یا کیفی، مثبت یا منفی باشند. مسایل تصمیم­گیری چند معیاره با n معیار و m گزینه، اغلب ماتریس زیر بیان می شوند[24].

معادله ‏2‑1

 

که Ai گزینه های موجود و cj معیارهای تصمیم گیری می باشند.

اهمیت نسبی معیارها نیز با بردار نرمال W بیان شود.

 

مسایل تصمیم‏گیری چند معیاره  گستردگی تنوع بسیاری دارند و روش­های زیادی تاکنون ارایه شده است. اصول کلی همه روش­های تصمیم­گیری چند معیاره ترتیبی که شکل ‏2‑1 نشان داده شده است، می­باشد.

شناسایی مساله

رتبه بندی گزینه­ها

انتخاب گزینه برتر

ارزیابی نتایج

مشخص کردن گزینه­ها

تخصیص وزن معیارها

تعیین معیارهای تصمیم­گیری

انالیزگزینه­ها

شکل ‏2‑1- اصول روش تصمیم گیری چند معیاره

 
2-3- تقسیم بندی مسایل تصمیم‌گیری چند معیاره

مسایل تصمیم‌گیری چند معیاره طور کلی دو دسته کلی مدل­های چند هدفه[1]و مدل­های چند شاخصه[2] تقسیم می‌شوند:

   الف- تصمیم‏گیری چند هدفه (MODM)

 ب- تصمیم‏گیری چند شاخصه (MADM) 

در عمل مسایلی دسته تصمیم‏گیری چند شاخصه قرار می‏گیرند، مربوط مسایلی می‏شوند منجر انتخاب بهترین گزینه شده مسایل تصمیم‏گیری چند هدفه مربوط طراحی بهترین راه حل هستند وجه تمایز تصمیم‏گیری چند شاخصه این است معمولا تعداد اندکی گزینه وجود دارد که  می‏توان قبل شروع فرایند تصمیم‏گیری تعیین کرد.

           خصوصیت

         MADM  

            MODM 

اساس تعریف معیار‌ها

شاخص­‌ها

اهداف

هدف‌ها

غیر صریح مبهم

واضح روشن

شاخص‌ها

واضح روشن

غیر صریح مبهم

محدودیت‌ها

غیرالزام اور

الزام اور

تعداد راهکار‌ها

متناهی (متناظر اعداد صحیح)

نامتناهی (متناظر اعداد پیوسته)

موارد استفاده

انتخاب ارزیابی

طراحی

درجدول ‏2‑1 تفاوت‌های مدل‌های تصمیم‌گیری چند شاخصه چند هدفه بیان شده است. گزینه‏های طراحی شده تعداد معیار‏های نظر گرفته شده، بر صحت تصمیم‏گیری نهایی تاثیر گذار است تصمیم نهایی بر پایه مقایساتی است بین گزینه‏ها براساس معیار ها، انجام می‏گیرد.

2-3-1- مسایل تصمیم‏گیری چند هدفه

مسایل تصمیم‏گیری چند هدفه شامل مجموعه­ای هدف­ها می‏شود هم­زمان نمی­توان تمامی ان­ها دست یافت. این روش کاملا بر فضای عملی تصمیم متمرکز است تکنیک‏های برنامه ریزی ریاضی حل می‏شوند. تصمیم‏گیری چند هدفه عموما هدف‏های رتبه­بندی شده­ی تصمیم­گیرنده  روابط بین هدف­ها گزینه­ها، سر کار دارند. جواب مورد انتظار روش‏های تصمیم‏گیری چند هدفه حل ایده­الی است تمامی توابع هدف را هم­زمان بهینه سازد.

           خصوصیت

         MADM  

            MODM 

اساس تعریف معیار‌ها

شاخص­‌ها

اهداف

هدف‌ها

شاخص‌ها

واضح روشن

غیر صریح مبهم

محدودیت‌ها

غیرالزام اور

الزام اور

تعداد راهکار‌ها

متناهی (متناظر اعداد صحیح)

نامتناهی (متناظر اعداد پیوسته)

موارد استفاده

انتخاب ارزیابی

طراحی

جدول ‏2‑1 تفاوت‌های مدل‌های تصمیم‌گیری چند شاخصه چند هدفه [24]

2-3-2- مسایل  تصمیم‏گیری چند شاخصه

مسایل تصمیم‏گیری چند شاخصه مسایل انتخاب یک گزینه مجموعه­ی گزینه‏هایی وسیله معیار­ها سنجیده می‏شوند، سروکار دارند. تصمیم‏گیری چند شاخصه یک رویکرد کیفی است. نیازمند اطلاعاتی زمینه اولویت­بندی بین معیارها اولویت­بندی گزینه‏های موجود است. تصمیم­گیرنده ممکن است، رتبه­بندی مورد گزینه­ها را وزن­دهی میزان اهمیت نسبی ان­ها بیان کند. هدف تصمیم‏گیری چند شاخصه بیان گزینه بهینه­ای است بالاترین درجه ارضای معیارها را داشته باشد.

در مسایل تصمیم‌گیری چند شاخصه، معیار‌ها صورت کمی صورت کیفی بیان می‌شوند. این گونه مسایل هر، گزینه چند مشخصه ارزیابی می‌شود انتخاب گزینه طریق تعیین سطح مورد نظر معیار‌ها طریق مقایسه‌های زوجی معیار‌ها گزینه‌ها صورت می‌گیرد.

 یک مساله تصمیم‏گیری چند شاخصه را می‏توان یک ماتریس خلاصه کرد. ستون­ها نشان دهنده معیار‏های مورد توجه مساله مورد نظر سطرها شامل لیست گزینه‏هایی هستند می‏خواهیم ان­ها را مقایسه کنیم. ویژه یک مساله تصمیم‏گیری چند شاخصه M  گزینه (A1 , A2... Am)  N  معیار

(C1 , C2 … Cn)  ارزیابی می‏شود را می‏توان شکل یک سیستم هندسی M  نقطه فضای  N بعدی نمایش داد. عنصر xij  ماتریس نشان دهنده اهمیت نسبی i امین گزینه، Ai ، نقطه نظر j امین معیار، Cj، است.

در این روش‌ها، شاخص‌های کیفی اعداد کمی تبدیل می‌شود مقایسه یکدیگر تعیین اهمیت

ارجحیت هر یک، گزینه بهتر انتخاب می‌شود. روش‌های تصمیم‌گیری چند شاخصه دو دسته تعاملی غیر تعاملی تقسیم می‌شوند.

پیش فرض روش‌های غیر تعاملی ان است هر معیار مستقل دیگری است خودی خود هر کدام معیار‌ها انتخاب مهم هستند. این روش‌ها سه دسته روش‌های حل بدون ترجیحات معیار‌ها، روش‌های حل سطح استاندارد روش‌های حل ترجیحات کیفی تقسیم‌بندی می‌شوند. روش­های تعاملی قوت یک معیار می­تواند نقاط ضعف معیارهای دیگر را بپوشاند واقع وزن کل معیارها مد نظر است. روش وزن­دهی ساده، روش شباهت گزینه ایده­ال، روش برنامه­ریزی توافقی، روش ویکور روش تحلیل سلسله مراتبی مهم­ترین روش­های تعاملی هستند.

1. Multiple Objective Decision Making (MODM)
2. Multiple Attribute Decision Making (MADM)